บทที่ 15 ลิเภา ย่านลิเภา (Lygodium flexuosum) เป็นเฟิร์นเลื้อยที่มีเถายาวเหนียวทนทาน ใช้ทำเชือกและงานจักสานหัตถกรรมพื้นบ้าน โดยเฉพาะในภาคใต้ของไทย อีกทั้งยอดอ่อนยังรับประทานได้และทั้งต้นถูกใช้ในตำรายาไทยเป็นสมุนไพรแก้พิษฝีภายใน–ภายนอก ขับปัสสาวะ รักษาโรคทางเดินปัสสาวะและนิ่วในไต งานวิจัยพบว่าสารสกัดจากต้นมีฤทธิ์ทำให้สัตว์ทดลองแท้ง สารสกัดจากใบมีฤทธิ์ต้านจุลชีพ และมีรายงานฤทธิ์ยับยั้งการเจริญพันธุ์ ด้านองค์ประกอบทางเคมีพบสารสำคัญหลายกลุ่ม เช่น ฟลาโวนอยด์ กลูโคไซด์ (kaempferol derivatives), ควิโนน (tectoquinone), สเตียรอยด์ (3-sitosterol, stigmasterol), ไตรเทอร์ปีนอยด์ และไพโรน ซึ่งสะท้อนถึงคุณค่าทางสมุนไพรและการใช้ประโยชน์ที่หลากหลายของเฟิร์นชนิดนี้ ทั้งในเชิงภูมิปัญญาท้องถิ่นและการศึกษาทางวิทยาศาสตร์
Tags: 15 ลิเภา ย่านลิเภา Lygodium flexuosum (L.) Sw., Medicinal Ferns, ตำรับเฟิร์น