บทที่ 21 กวนจง (Dryopteris crassirhizoma) หรือ Shield Fern เป็นเฟิร์นในวงศ์ Dryopteridaceae ที่มีเหง้าอ้วนตั้งตรง ใบประกอบแบบขนนกสองชั้นยาวได้กว่า 1 เมตร พบในเขตอบอุ่นของจีน เกาหลี ญี่ปุ่น และบางส่วนของรัสเซีย โดยไม่พบในไทย แต่สกุล Dryopteris มีชนิดอื่นกระจายพันธุ์อยู่บ้าง กวนจงมีบทบาทสำคัญในแพทย์แผนจีน ใช้รากหรือเหง้าเป็นสมุนไพรในตำรับ Dong-Bai-Guan-Zhong เพื่อรักษาไข้หวัดใหญ่ อาเจียนเป็นเลือด บำรุงตับและกระเพาะ ขับพยาธิ ลดไข้ ห้ามเลือด และแก้พิษ ปัจจุบันมีงานวิจัยยืนยันฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาหลากหลาย เช่น ต้านอนุมูลอิสระ ต้านเชื้อแบคทีเรีย ต้านเซลล์มะเร็ง และเบาหวาน ด้านองค์ประกอบทางเคมีพบสารสำคัญหลายกลุ่ม โดยเฉพาะ phloroglucinol derivatives, flavonoid glycosides, phenolic compounds และ hopane triterpenes ซึ่งสะท้อนถึงศักยภาพสูงของเฟิร์นชนิดนี้ทั้งในเชิงสมุนไพรและการพัฒนาต่อยอดทางการแพทย์

 

Tags: , ,