บทที่ 9 เฟิร์นลิ้นงู (Ophioglossum petiolatum) เป็นเฟิร์นดินที่มีลักษณะเด่นคือก้านใบชูแท่งสร้างอับสปอร์สีเหลืองเรียงตัวคล้ายลิ้นงู พบกระจายพันธุ์กว้างในเขตร้อนและกึ่งเขตร้อน รวมถึงหลายพื้นที่ในประเทศไทย ตั้งแต่ภาคเหนือจนถึงภาคใต้ เฟิร์นชนิดนี้ถูกใช้เป็นสมุนไพรในจีนและไต้หวัน โดยนำใบไปทำครีมรักษาโรคผิวหนังอักเสบ ใช้ขับพิษ ถอนพิษงูกัด และมีรายงานสรรพคุณต่อโรคไวรัสตับอักเสบ อีกทั้งยังมีความสับสนกับ “หญ้าลิ้นงู” ซึ่งเป็นพืชต่างวงศ์ที่ใช้เป็นยาเย็นและมีสาร ursolic acid ปกป้องตับ ด้านองค์ประกอบทางเคมี เฟิร์นลิ้นงูมีสารสำคัญหลายชนิด เช่น โฮโมฟลาโวนอยด์ ฟลาโวนอยด์ และกรดไขมัน thermalic acids โดยเฉพาะสาร ophioglonin และ quercetin 3-O-methyl ether ที่แสดงฤทธิ์ต้านเชื้อไวรัสตับอักเสบบี (anti-HBV) ทำให้เฟิร์นลิ้นงูเป็นพืชสมุนไพรที่มีศักยภาพสูงต่อการพัฒนาในทางการแพทย์
Tags: 9 เฟิร์นลิ้นงู (Stalked Adder’s Tongue Fern) Ophioglossum petiolatum Hook., Medicinal Ferns, ตำรับเฟิร์น
